Οι αδικημένοι της πανσελήνου

 

https://www.youtube.com/watch?v=rbPIu5GQagA

Λίγα ουράνια – ή και γήινα ακόμα – φαινόμενα έχουν απασχολήσει τόσο πολύ την ανθρωπότητα όσο η πανσέληνος, όλες τις νύχτες που συμβαίνει αλλά ιδιαίτερα τις καλοκαιρινές και περισσότερο από όλες εκείνη του Αυγούστου. Εκατομμύρια ζευγάρια ερωτευμένων ανά τους αιώνες την έχουν κοιτάξει λες και η αγάπη τους προέρχεται από αυτήν και ίσως επίσης εξαρτάται και η διάρκεια της. Αναρίθμητοι λογοτέχνες, πεζογράφοι και ακόμα περισσότεροι ποιητές, έχουν εμπνευστεί από αυτήν, την έχουν κάνει θέμα τους ή και τα δύο. Χωρίς καν να αναφέρουμε ζωγράφους και εκπροσώπους άλλων μορφών της ανθρώπινης δημιουργικότητας….

Στη σύγχρονη εποχή ειδικά η πανσέληνος του Αυγούστου είναι αφορμή για ένα είδος μικρού «συναγερμού». Κρατικοί, δημοτικοί, ακόμα και ιδιωτικοί φορείς δραστηριοποιούνται, δημόσιοι κυρίως (όπως μουσεία) αλλά και μη χώροι ανοίγουν και λειτουργούν εκτάκτως και μουσικοί διαφόρων ιδιωμάτων καλούνται να επενδύσουν το θέαμα. Και όλα αυτά γιατί; Για να συγκεντρωθούν μεγαλύτεροι ή μικρότεροι αριθμοί ανθρώπων για να δουν και να παρατηρήσουν την αυγουστιάτικη πανσέληνο. Κάποιοι άλλοι το κάνουν σε μικρότερες ομάδες, παρέες δίνουν ραντεβού σε ένα ύψωμα, ένα μπαλκόνι ή ακόμα και μια ταράτσα για τον ίδιο πάντα σκοπό, να δουν την πανσέληνο αλλά πιο χαλαρά και με μεγαλύτερη άνεση. Σα να επρόκειτο για κάτι το τόσο αξιοθαύμαστο ή και απλά πρωτόφαντο….

Υπάρχουν βέβαια και λίγοι που απλά απορούν. Απορούν για το πως τόσοι πολλοί δεν ξέρουν ή δεν θυμούνται ότι η σελήνη δεν είναι ούτε γίνεται ποτέ μεγαλύτερη ή μικρότερη. Η σελήνη είναι ο μη αυτόφωτος δορυφόρος της γης, το φως της δηλαδή προέρχεται, όπως και της τελευταίας, από τον ήλιο. Οι φάσεις της λοιπόν δεν προκαλούνται καν από το ότι πέφτει πάνω της η σκιά της γης και την κρύβει (για την ακρίβεια αυτό συμβαίνει μόνο κατά μέσο όρο δυο φορές το χρόνο οπότε και έχουμε έκλειψη της) αλλά από την ποσότητα του ηλιακού φωτός και από ποια γωνία το δέχεται. Στη φάση της νέας σελήνης δεν δέχεται απευθείας σχεδόν καθόλου ηλιακό φως ενώ αντίθετα σε αυτή της πανσελήνου δέχεται απευθείας την μεγαλύτερη ποσότητα του από οποιαδήποτε άλλη.

Αν το σκεφτεί κανείς έτσι εύκολα διαπιστώνει ότι αυτό που αποκαλούμε «πανσέληνο» στην πραγματικότητα συμβαίνει τριακόσιες εξήντα πέντε μέρες τον χρόνο και είναι μόνον ένα – δυο οπτικά φαινόμενα και ότι η θέση μας ως παρατηρητές παραμένει σταθερή αυτά που μας κάνουν να την βλέπουμε δώδεκα με δέκα τέσσερις το πολύ φορές στην διάρκεια του έτους. Αυτό δηλαδή που προκαλεί τόση προσοχή και θαυμασμό στην πραγματικότητα δεν είναι παρά μια οφθαλμαπάτη. Πώς λοιπόν τόσοι πολλοί άνθρωποι μπορούν να την πιστεύουν, πόσο μάλλον να ασχολούνται τόσο πολύ μαζί της;

Πιθανότατα για τον ίδιο ακριβώς λόγο, ουσιαστικά το ένα οδηγεί στο άλλο, που επιμένουν να πιστεύουν στην αυταπάτη η οποία πηγάζει και περιβάλλει αυτή την οφθαλμαπάτη. Το ότι απλά να δεις για αρκετή ή και πολλή ώρα την αυγουστιάτικη πανσέληνο μπορεί να σε βοηθήσει να αντιμετωπίσεις – ή έστω να ξεχάσεις για λίγο, όσο μάταιο θα ήταν αυτό ακόμα και αν συνέβαινε – τα όποια προβλήματα σου, να σε κάνει να νιώσεις λίγο καλύτερα ή, ακόμα πιο εξωφρενικό, ευτυχισμένο.

Επειδή λοιπόν αυτοί οι λίγοι δεν μπορούν να ξεχάσουν τα παραπάνω αδυνατούν και να κατανοήσουν το γιατί τόσοι πολλοί ενθουσιάζονται ή και εκστασιάζονται τόσο πολύ με την καλοκαιρινή πανσέληνο. Και επειδή, ευτυχώς ή δυστυχώς, ο κυνισμός τους δεν τους επιτρέπει να είναι – ή ακόμα και να υποκρίνονται ότι είναι – τόσο αθώοι ή και ηλίθιοι δεν μπορούν φυσικά να συμμετέχουν σε αυτή την εκούσια συλλογική αυταπάτη. Και για αυτό κοιτάζουν δύσπιστα το αρρωστιάρικο φως της σελήνης, αυτή την κιτρινιάρικη και τόσο φτωχότερη αντανάκλαση της ζωογόνας λάμψης του ηλίου, το μοναδικό πράγμα που ουσιαστικά μπορεί να κάνει αυτή η άνυδρη και άχρηστη διαστημική κοτρόνα την οποία αποκαλούμε σελήνη ή φεγγάρι.

Δεν έχει σημασία ότι στην πανσέληνο η αντανάκλαση αυτή του ηλιακού φωτός είναι πιο λαμπερή από όσο σε οποιαδήποτε άλλη σεληνιακή φύση. Το μόνο που κάνει αυτό στους ολίγους εκ φύσεως δύσπιστους είναι να τους θυμίζει την αγγλική λέξη lunatic, το ότι δηλαδή οι συνέπειες τις οποίες προκαλεί η έλξη της γης από την σελήνη στο ανθρώπινο σώμα και, ακόμα πιο πολύ, στον ψυχισμό μας είναι μεγαλύτερες κατά την πανσέληνο ακριβώς γιατί τότε η έλξη αυτή γίνεται πιο έντονη. Δεν θα μπορούσε λοιπόν να τους ενδιέφερε ποτέ η πανσέληνος. Αν θα τους ενδιέφερε ίσως κάτι θα ήταν να δουν κάποτε την σελήνη όπως είναι στα αλήθεια, στο σύνολο της και, πάνω από όλα, την σκοτεινή πλευρά της, αυτή που είναι πάντα αθέατη από την γη. Μήπως όμως είναι εκείνη στην οποία βρίσκονται τον περισσότερο χρόνο οι ίδιοι; Ίσως και οι περισσότεροι από τους/τις άλλους/ες, όλους/ες αυτούς/ές που ακριβώς για αυτό θέλουν να πιστεύουν ότι βλέπουν πάντα και μόνο την φωτεινή πλευρά της η οποία μάλιστα γίνεται υπέρλαμπρη στις πανσελήνους.

Το να δεις όμως την σκοτεινή πλευρά της σελήνης είναι φυσικά αδύνατο και για αυτό οι λίγοι αδικημένοι της πανσελήνου αποστρέφουν βαριεστημένα το βλέμμα τους από τον ουρανό. Εστιάζουν για άλλη μια φορά εκεί όπου το κάνουν πάντα, στα εσωτερικά τους τοπία και στο ανθρώπινο περιβάλλον εντός του οποίου ζουν και αρχίζουν να σκέφτονται πριν πράξουν. Γιατί μόνο με πράξεις μπορείς να αντιμετωπίσεις την πραγματικότητα και να λειτουργήσεις μέσα σε αυτήν. Και επειδή η απραξία τελικά ισοδυναμεί με ανυπαρξία…

https://www.youtube.com/watch?v=gh2tnSRi90I